Prof. Görür: Van’da depreme karşı tedbir alınmıyor

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İl Koordinasyon Kurulu, Van depreminin 11’inci yıl dönümünde Ticaret ve Sanayi Odası’nda “Van’ın Depremselliği; Deprem Odaklı Kentsel Dönüşüm” konulu panel düzenledi. Panele çok sayıda mühendis, mimar ve sivil toplum örgütü temsilcisi katıldı. Panel, depremde hayatını kaybedenlerin anısına saygı duruşuyla başladı. Panelin açılış konuşmasını yapan TMMOB Van İKK Dönem Sözcüsü Mihail Atik, depreme yönelik tedbirlerinin alınmadığına dikkat çekti. Atik, “Hala deprem toplanma alanlarımız yok, hala deprem gerçekliğine imar planları rant odaklı yapılıyor” dedi.

Panelin ilk oturumunda İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naci Görür söz aldı. Görür, Van’ın deprem bölgesi olduğunu hatırlatarak, “Depremi durdurmak, engellemek mümkün değildir. Ülkeyi depreme karşı dirençli hale getirebiliriz. Bu işi ciddiye almıyoruz. İleriyi planlamaya alışkın değiliz, dolayısıyla deprem işini ciddiye almıyoruz” diye konuştu.

Depremin neden olduğunu yaptığı sunumla anlatan Görür, “Deprem levha hareketleri sonucunda meydana gelir. Türkiye’nin etrafında da levhalar var. Levhalar hareketleri sonucunda Doğu Anadolu Bölgesi sıkışmaya başlıyor. Bu sıkışma nedeniyle bölge batıya doğru kayıyor ve bu hareketler nedeniyle deprem oluyor. Van ve çevresi ebediyen deprem üretmeye mahkumdur. Burada sık sık deprem göreceğiz” uyarısında bulundu.

Bölgedeki diğer depremlerin de Van’ı etkileyeceğini belirten Görür, “Van’ın çok deprem kaynağı olan bir yer olduğunu unutmamak lazım. Van’ın depremselliği birçok ille kıyaslamayacak kadar fazladır.  Bunu yetkililere anlatmak gerekiyor” dedi ve panele katılmayan yerel yöneticileri eleştirdi. Görür, 2011 depreminin ardından yeni bir fay hattının oluştuğuna dikkat çekerek, “Bu oluşan fay hattı kentin tam merkezinden geçiyor. Bu fay çok hareket ediyor ama yavaş hareket ettiği için farkında olmuyoruz ama belirli bir zaman sonra bu fay etkisini gösterecektir. Fay hattındaki yapılarında çeşitli zararlar meydana getirecektir. Bu yeni fay ani bir kırılmayla depreme neden olursa, çok büyük bir etki yapabilir” diye konuştu.

“En büyük tehlike kentin içinde” diyerek, deprem için gereken önlemlerin alınması tavsiyesinde bulunan Görür, iktidarın gereken önlemleri bir an önce alınması gerektiğini söyledi.

Görür, daha önce de depremlere yönelik birçok kez uyarıda bulunduğu halde önlemlerin alınmadığını ifade ederek, “Bilim depremin olacağını öngörür. Şimdi Van için depremi öngörüyorum ve söylüyorum” dedi. Görür, Van’ın tarih içinde birçok deprem nedeniyle yıkıma uğradığını anımsatarak, “Deprem odaklı kentsel dönüşüm yapmak için tehlike analizi, risk analizi ve zarar azaltıcı önlemlerin alınması gerekiyor” diye konuştu.

Deprem çalışmalarının talimatlarla yapılamayacağını vurgulayan Görür, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu çalışmalar üstten emirle yapılamaz, aylarca yürütülen çalışmalar sonucunda yapılmalı. Bu çalışmalar için milyarca lira gerektirir. Van halkına deprem sırasında ne yapılması gerektiğini öğretilmeli. Van’ın bir deprem kültürü olmalı.”

Panelin ikinci oturumunda Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yakut ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Barış Erdil sunum yaptı. Yakut, deprem için önceliklerden birinin de yapıların iyileştirmesi olduğunu söyledi. Yakut, bina riskleri azaltılmadığı taktirde depremlerde can kayıplarının olmaya devam edeceğini belirtti. Yakut, depremdeki yıkıcılığın genellikle binalardan kaynaklığı olduğunu işaret etti. Binalara sonradan çıkılan katlarda sisteme uyulmadığı için hasarların arttığına dikkat çeken Yakut, 2011 depreminde genellikle kalitesiz betonlar kullanıldığını söyledi.

Doç. Dr. Erdil ise, yapılan binaların deprem yönetmeliklerine uygun yapılmadığını belirterek, yapılan binaların projeler üzerinde yönetmeliklere uygun olduğu ancak uygulamada bu durumun tersine işlediğini kaydetti. Erdil, binalarda yıkıma neden olan unsurların kolon ve perde duvar, beton dayanımı eksikliği olduğunun altını çizdi.

Panel, sunumların ardından soru-cevap bölümüyle sona erdi. /MA/