İbrahim Halil AÇIKGÖZ yazdı, ‘Kira artış oranında son durum’

Kira bedelleri çok muazzam bir artış seyri içerisinde. Ev sahipleri yıllık TÜFE oranından yakınıyor, gerçek enflasyonun çok altında kaldığını söylüyorlar. Kiracılar ise resmî enflasyonun yüzde 70,04 açıklanmasından sonra kira artışlarının çok fazla olduğunu dolayısıyla yaşamın çekilmez bir hal aldığını belirtiyorlar.

Peki şimdi ne olacak? Ev sahipleri kiracılara ne kadar artırım yapabilecek? Artırımı kabul etmeyen kiracıları tahliye edebilecek mi? Gelin birlikte inceleyelim.

Türk Borçlar Kanunu m. 344’te, kiracı ve kiraya veren tarafın yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalarının, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) 12 aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerli olduğu düzenlenmiştir.

Uygulamada da kira sözleşmelerindeki yıllık artış oranlarının genellikle 12 aylık ortalamalara göre hesaplanan TÜFE oranında kararlaştırıldığı görülmekte olup, son ayların kira değişim oranları şu şekilde:

• 2022 Mart ayı: %25.98
• 2022 Nisan ayı: %29.88
• 2022 Mayıs ayı: %34.46
• 2022 Haziran ayı: %39.33
• 2022. Temmuz ayı %45.72

YÜZDE 25 ÜST SINIR

Bu defa 11 Haziran 2022 tarihli ve 31863 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7409 sayılı ‘Avukatlık Kanunu ile Türk Borçlar Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un m. 4 ile Türk Borçlar Kanunu’na ‘Geçici Madde 1’ eklendi. Bu tarihler dahil olmak üzere 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira sözleşmelerinde konut kiraları için uygulanacak artış oranına yüzde 25 üst sınırı getirildi.

Buna göre, 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira sözleşmelerinde;

1. Kira artış oranına ilişkin taraflar arasında bir anlaşma varsa:

• Kararlaştırılan kira artış oranı yüzde 25 veya daha düşük olarak belirlenmiş ise bu oranda,
• Yüzde 25’ten yüksek bir artış oranı belirlenmiş ise üst sınır olan yüzde 25 oranında,
• Artış oranı TÜFE’ye göre belirlenmiş ise TÜFE’deki 12 aylık ortalamaya göre değişim oranı ve yüzde 25’ten hangisi daha düşük ise bu oranda artış yapılarak yeni dönem kira bedeli belirlenecek.

2. Bu konuda taraflar arasında bir anlaşma bulunmuyorsa:

• Hakim tarafından yüzde 25 üst sınır olmak kaydıyla kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre bir artış oranı belirlenecek.

5 YILI AŞAN SÖZLEŞMELER

Beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ise yüzde 25 artış oranı üst sınır olarak kabul edilmeyecek; tarafların kira bedelinin tespiti amacıyla dava yoluna başvurması halinde yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli; hâkim tarafından TÜFE’deki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenecek

1 Temmuz 2023’e kadar etkili olacak bu düzenleme, yeni bir kanunla süresi uzatılmazsa 1 Temmuz 2023’den sonra imzalanacak kira sözleşmelerini etkilemeyecek.

Sonuç olarak, Türk Borçlar Kanunu’na eklenen geçici madde ile bu tarihler dahil olmak üzere 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 arasında yenilenen konut kira sözleşmelerinde kiracı tarafın TÜFE oranlarındaki yüksek artıştan korunmasının amaçlandığı görülüyor. Düzenlemede iş yeri kiralamaları için herhangi bir yenilik öngörülmemiş olup, değişiklik yalnızca konut kiraları için uygulama alanı bulacak. Bu kapsamda kiracı ve kiraya veren tarafın eksik veya fazladan ödenen bedellere istinaden birbirlerinden talepte bulunmaları mümkün.

*Av.İbrahim Halil AÇIKGÖZ/Mersin Barosu üyesi