Adnan KIZILTOPRAK yazdı, Çerkes Katliamı

Çarlık Rusya’nın 1556 yılından itibaren başlatmış olduğu Kuzey Kafkasya’yı ele geçirme planlarının  21 Mayıs 1864’te topraklarını işgal edip Çerkes halkını sürgüne göndermesinin üzerinden tam 157 yıl geçti.

21 Mayıs 1864’ten itibaren Çerkes toplulukları başta Osmanlı İmparatorluğu olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerine sürgün edildi. Ruslar, Türk topluluklarına uyguladığı gibi ev ve tarlaları yakma yöntemine girişerek Kafkas halkını göç ve açlığa maruz bıraktı.

Resmi olmayan rakamlara göre 1,5 milyona yakın Çerkes bir ay içinde sürgüne tabi tutulurken, yol şartları, salgın hastalıklar, açlık gibi nedenlerden dolayı yaklaşık 500 – 800 bin Çerkes hayatını kaybettiği bilinmektedir.

Çerkez toplulukları için karanlık bir gün olan 21 Mayıs tarihi Ruslar için  zafer günü olarak kutlansa da;  Çerkezler için bu andan itibaren tarihin karanlık sayfasında Çerkezlerin toplu sürgününü temsil eden gün olarak tarihe geçmştir.

Sürgüne uğrayanlar Anapa, Novorossiysk, Gelincik, Soçi, Adler gibi Karadeniz limanlarından gemilere bindirilerek Osmanlı Devleti’ne gönderildi.

Çerkezlerin birçoğu Anadolu’da, bir kısmı da Suriye ve Filistin başta olmak üzere Orta Doğu’da yaşamaya başladı. Sürgüne maruz kalan Çerkezler zamanla yaşadıkları yerde kendilerini yerli halk olarak görüp onlar gibi onlarla yaşamaya başladılar.  Osmanlı Devleti’ne gönderilemeyen Çerkezler ise Orta Laba ve Orta Kuban nehirleri bölgesindeki Rus Kazak köylerine iskan edildi.

Rusya’nın çok önceden planladığı “Çerkez halkını öz vatanlarından sürgün etme operasyonu” adım adım gerçekleştirilen bir eylem olarak görülmektedir.

İnsanlık tarihine “kara leke” olarak geçen Çerkez sürgünü, her yıl Türkiye’de yaşayan Çerkezler tarafından da anılıyor, ağıtlar yakılıyor. Çerkes gençlerin son yıllarda sosyal medya üzerinden bu acı günü unutturmama ya çalışmaları ise birçok topluluk tarafından da desteklenmektedir. Kafkas gençleri ve Kafkas Dernekleri Federasyonları bu günde Ünlü tarihçileri Pandemi dolayısıyla sosyal medya üzerinden bir araya getirerek bu kara günün bir katliam olduğunu anlatmaya Çalışmaktadırlar.

Kuzey Kafkasya bölgesinin yerli halkı olan Çerkesler, baştan sona etnik temizlikten geçirildi ve vatanlarından sürüldü. Soykırımın ana hedefi, Çerkeslerin (Adığelerin) yok edilmesi olsa da, olaylardan bazı Abhaz, Abazin, Çeçen, Oset ve diğer Müslüman Kafkas toplulukları da etkilenmiştir.