Şavaklar için Hayvan Hastanesi kurulacak

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre; Dersim’de 491 bin 571 adet küçükbaş hayvan bulunuyor. Kentteki hayvancılığın büyük bir çoğunluğunu ise şavak olarak bilinen yaylacılar karşılıyor. Genelde Çemişgezek, Hozat ve Pertek üçgeninde bulunan şavaklar, her yıl bahar aylarıyla birlikte bölgenin yüksek yaylalarının yolunu tutuyor. Şavaklar, kış mevsiminde ise ilçelerine geri dönüyor. Dersim’de tulum peynir yapımını da büyük oranda üstlenen şavaklar, artan girdi maliyetleri nedeniyle hayvanları satma aşamasına geldi. Dersim Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği ile birlikte çalışan Dersim Süt ve Süt Ürünleri Kooperatifi Başkanı Cenk Akgönül, artan tulum peyniri fiyatları ve şavakların yaşadığı sorunlara ilişkin konuştu.

Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği ile beraber kooperatifi kurduklarını belirten Akgönül, bin 300 üyesi olan kooperatifin, 46 gruptan oluşan üyelerinin yaylalarda olduğunu söyledi. Dersim genelinde 350 bin küçükbaş hayvanın olduğunu aktaran Akgönül, bin 300 ailenin besicilikle yaklaşık 20 bin kişiye ekonomik imkan sağladığını ifade etti. Kooperatifçiliğin amacının tüccarı aradan kaldırarak, üretici ve tüketici arasında bağ oluşturmak olduğunu kaydeden Akgönül, ancak artan zamlar ve ekonomik kriz nedeniyle şavakların süt ürünlerini satamadığını belirtti. Akgönül, “Ekonomik olarak her geçen gün şavaklar daha çok zarara giriyor. Buna dur demek için bu projeyle kooperatif kurduk. Çiftçiye yem, mazot, temel hizmet desteği sunmak istiyoruz” dedi.

Amaçlarının şavaklar için bölgede Hayvan Hastanesi kurmak olduğunun altını çizen Akgönül, “Bunun projesini hazırlıyoruz. Kooperatifin marka alımıyla başladık. Munzurlar markası aldık. Her yıl yeni bir şey yapmak istiyoruz. Örneğin kooperatif kâra geçtiğinde, üreticinin, bölgenin ne gibi ihtiyacı varsa değerlendireceğiz. Bölgede hayvan sulama sorunu var, bununla ilgilenerek sulama kanalları, kurum dediğimiz çeşmelerle su sıkıntısını çözeceğiz. Katma Değer Vergisi (KDV) olmadan yem alma çalışması yürütüyoruz” diye konuştu.

Akgönül, yeni olan kooperatiflerinin peynir alımına 4 grupla 100 ton peynir alımına başladığını söyledi. Üreticinin 38 TL’ye sattığı peynirin tezgâhta 150 TL’ye satıldığını hatırlattığımız Akgönül, “Aradaki aracının kârı, dükkâncının karına baktığımız zaman ürün pahalı oluyor. Üreticiden direk market alsa, belki 60 TL olur peynir. Tüketici de bunu gönül rahatlığıyla alır. Ama aracı ekliyor, nakliyeci ekliyor, alıcı fiyat ekliyor, marketçi fiyat ekliyor ondan sonra 120-140 TL’ye satıyor. Bugün herkesin mutfağında olması gereken tulum peynir, altın fiyatında satılıyor” diye belirtti.

Üreticinin 40 TL’ye sattığı peynirin masraflarını karşılamadığını ifade eden Akgönül, şunları söyledi: “Arpanın tonu 10 bin TL, çobanın maaşı 12 bin TL. Saman 3 bin 500 TL iken, üreticinin peyniri ise halen 38-40 TL arasında. Aracı bu işten kâr ediyor ama üretici kesinlikle etmiyor. Bu yıl çoğu üretici bu nedenle hayvanlarını kesime götürmek istiyor. Artık yapamıyorlar. Üreticinin 600-700 koyunu varsa, 300’ünü kesimi götürüyor. Çok yüksek miktarlarda arpa, saman, buğday satılıyor.”

Şavakların en büyük sorunun ürettikleri peynirin ekonomik olarak karşılık bulmaması olduğuna dikkat çeken Akgönül, bu nedenle kooperatifleştiklerini belirtti. Aracı olmadan ürünleri daha yüksek fiyatla almaya çalıştıklarını ifade eden Akgönül, “Üreticilerin kooperatifçiliği çok iyi anlamalarını istiyoruz. Üreticiler için belli projelerimiz var. En büyük niyetimiz bölgede hayvan hastanesinin olmasıdır. Hastalığın yerinde giderilmesidir” dedi. /MA/